Najważniejsze w dzisiejszym świecie pełnym informacji jest umiejętne ich wykorzystanie ze szczególnym naciskiem na źródła wysokojakościowe, które mogą być wykorzystane do celów naukowych i badawczych oraz zaspakajania różnych potrzeb informacyjnych.
Strategie wyszukiwania informacji, mogą być efektywnie bądź nieefektywnie wykorzystywane we współczesnych systemach informacyjno-wyszukiwawczych dostępnych online. „Strategia wyszukiwania” rozumiana jest jako przemyślany plan działań prowadzący do takiego sposobu zapisania problemu wyszukiwawczego, który pozwoli zidentyfikować maksymalną liczbę relewantnych dokumentów przy minimalnej liczbie operacji przeszukiwania systemu informacyjnego. Z kolei „taktyka wyszukiwania” zdefiniowana jest jako działanie przedsięwzięte w procesie wyszukiwania informacji, często mające charakter heurystyczny, którego celem jest uzyskanie zbioru relewantnych wyników.
Nauka o informacji musiała się dostosować i nadal przystosowuje się do warunków rzeczywistości sieciowej i cyfrowej. Działalność informacyjna przyjmuje nowe standardy, stara się zrozumieć, że obecnie właściwym miejscem realizowania jej zadań stał się Internet. Cyfrowa metoda utrwalania informacji, elektroniczny sposób odczytu i przestrzeń sieciowa stworzyły nowe formy nośników, pozwoliły na wykształcenie się nowych modeli przetwarzania i udostępniania informacji. Choć zawsze są dwie strony medalu. Gdyż udostępnianie informacji natrafił na przeszkody – wykluczenie – brak dostępności informacji w jednakowym stopniu dla wszystkich.
Wykluczenie związane jest z różnymi ograniczeniami możliwości pełnego rozwoju jednostki lub grup społecznych, wynikającego z niemożności realizowania pewnych ról społecznych, a także nierówności w korzystaniu z dóbr i usług, które są dostępne dla innych.
Rodzaje wykluczenia społecznego: strukturalne -związane z miejscem zamieszkania, wykształceniem; fizyczne - związane z wiekiem, złym stanem zdrowia; normatywne - związane z uzależnieniami, konfliktem z prawem, samotnością, poczuciem dyskryminacji wynikającej z odmienności narodowej, materialne - związane z bezrobociem, ubóstwem cyfrowe - związane z brakiem dostępu do zdobyczy cywilizacji w postaci technologii cyfrowych i informacyjnych, skutkujący wykluczeniem informacyjnym i różnicami, jakie to powoduje dla funkcjonowania pewnych jednostek czy całych grup, warunkując ich szanse życiowe, dostęp do rynku pracy czy możliwość uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym.
Zjawisko wykluczenia cyfrowego dotyka głównie osób starszych, niepełnosprawnych, mieszkańców obszarów wiejskich oraz słabo wykształconych Należy więc zagwarantować, aby strony internetowe świadczące usługi publiczne były dostępne dla wszystkich obywateli. Ważne jest podniesienie świadomości i wiedzy twórców stron WWW, administratorów i redaktorów treści na temat dostępności zasobów cyfrowych.
Bardzo łatwo wyobrazić sobie bowiem przed jakimi problemami związanymi z dostępnością staną twórcy źródeł naukowych, gdy system wyszukiwawczy polegający na sieciach semantycznych będzie w większym stopniu opierał się na wyszukiwaniu graficznym (problemy dla osób niewidzących lub słabowidzących), bądź gdy zawartość bibliografii będą stanowić materiały audiowizualne (problemy dla osób niewidzących lub słabowidzących) czy audialne (osoby niesłyszące).
Bibliotekę również należy traktować jako jednostkę organizacyjną z własnym, służącym zarządzaniu, systemem informacyjnym. System informacyjny biblioteki jest systemem, w którym gromadzi się, przechowuje i wyszukuje informacje w celu ich wykorzystania dla celów skutecznego zarządzania i kierowania biblioteką jako instytucją, to jest planowania, podejmowania decyzji, sprawozdawczości i kontroli. System informacyjno-wyszukiwawczy jest tu podsystemem systemu informacji, a ten podsystemem systemu zarządzania. Biblioteka jako instytucja-system jest integralnie związana z systemem bibliotecznym o stosunkowo szerokim zakresie tematycznym oraz często znacznie węższymi systemami informacyjno-wyszukiwawczymi (siw)
Fakt ten wydaje się w pełni uzasadniać posługiwanie się terminem system biblioteczno-informacyjny w znaczeniu miejsca funkcjonowania obu typów systemów.
Obecnie funkcjonowanie systemów informacyjno-wyszukiwawczych w bibliotekach i ośrodkach informacji naukowej często zaciera i niweluje różnice między działalnością bibliotekarza, a działalnością informacyjną.
Najważniejszą różnicą pomiędzy systemem bibliotecznym i systemem informacyjnym uznać można to, że system biblioteczny udziela odpowiedzi głównie w oparciu o swoje zbiory, najczęściej na pytania o to jakie dokumenty się w nich znajdują, podczas gdy system informacyjny udziela wyłącznie odpowiedzi na pytanie o to, jakie w ogóle ukazały się dokumenty na dany temat, niezależnie od tego, w jakiej bibliotece się znajdują.
Faktem jest, że zarówno „Słownik terminologiczny informacji naukowej", jak i „Słownik encyklopedyczny terminologii języków i systemów informacyjno-wyszukiwawczych" nie zawierają hasła system biblioteczno-informacyjny, natomiast oba wymienione słowniki podają definicje terminów system informacyjny; system informacyjno- wyszukiwawczy, system informatyczny.
System informacyjno-wyszukiwawczy składa się z dwóch podstawowych części:
systemu informacyjnego — służącego do gromadzenia, przetwarzania i przechowywania danych systemu wyszukiwawczego — służącego do odnajdywania żądanych informacji.
System informacyjny - „system organizacyjny, którego elementami są: użytkownicy informacji, pracownicy informacji, zbiory informacyjne oraz zespół metod i środków służących do realizacji procesu informacyjnego"
System informacyjno-wyszukiwawczy określa się jako system wyszukiwania informacji — zespół środków umożliwiających wyszukiwanie i przekazywanie informacji; należą tu język informacyjny, zasady opracowania i wyszukiwania informacji oraz środki techniczne zapewniające realizację tych procesów”.
Wyraźnie widać, że termin system informacyjno - wyszukiwawczy używa się na określanie różnych struktur zbudowanych z różnych elementów i relacji. Stąd do zbioru elementów systemu informacyjno-wyszukiwawczego zalicza się często zarówno niektóre ogniwa sieci bibliotecznej i informacyjnej, czyli instytucje, pracowników i użytkowników systemu informacyjnego, dokumenty, jak również informacje zawarte w dokumentach lub o dokumentach. W zależności od przyjętej koncepcji te same elementy są raz zaliczane do systemu, innym razem do otoczenia systemu. Taka wielość postaw może być uzasadniona różnorodnością celów, dla osiągnięcia których buduje się dany model systemu oraz stosowanych narzędzi metodologicznych.
Monika Szkiela
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz